Skutkiem czwartej rewolucji przemysłowej jest zanik klarownego rozdziału pomiędzy tym, co powinno stanowić domenę państwa, rynku i sektora obywatelskiego. Kluczem do zrozumienia zacierania się granic między sektorami jest m.in. rozwój platform cyfrowych, które tworzą tzw. ”dwustronne rynki”, gdzie właściciel platformy, dostawca oraz klient wchodzą w interakcje. Polityka regulacyjna państwa nie nadąża za postępem technologicznym.
Polityka regulacyjna a wielcy gracze
Cyfryzacja spowodowała, że Amazon i Ebay zmieniły zakupy w platformę, Uber robi to samo z rynkiem taksówek, a Airbnb w branży hotelarskiej. Elsevier zmienia się z wydawnictwa w platformę wiedzy, integrując zawartość innych wydawców.
Powyższe trendy powodują, że coraz częściej pojawia się potrzeba aktywnego udziału rządu w tym procesie, zarówno od strony stymulatora procesów, które sprzyjają rozwojowi społeczno-gospodarczemu, ale również od strony polityki regulacyjnej, która stawi czoła dużym korporacjom międzynarodowym osiągającym nadzwyczajną przewagę rynkową nad podmiotami sektora małej i średniej przedsiębiorczości.
Jednakże platformizacja życia społeczeństwa nie zawsze prowadzi wprost do tworzenia monopoli. Analiza tych procesów wykazuje bowiem niezwykłą spójność – na wielu rynkach występuje raczej równomierna dystrybucja udziałów w tych rynkach. Konkurencyjne platformy pojawiają się natychmiast, gdy uczestnicy rynku uznają istniejące platformy za zbyt restrykcyjne. Typowym tego przykładem jest sukces Androida, będącego alternatywą dla zamkniętego systemu operacyjnego Apple dla telefonów komórkowych.
Rewolucja 4.0 a działania państwa
W konsekwencji rozwoju technologicznego, na potrzeby współczesnej polityki regulacyjnej władze publiczne zmuszone są na nowo zidentyfikować w szczególności:
- zdolność rynków zbudowanych wokół technologii informatycznych do samoregulacji, w celu utrzymania zdolności rozwojowej gospodarki, a w niektórych sytuacjach wręcz zastąpienia pewnych funkcji państwa,
- związki między funkcjonowaniem platform technologicznych w ramach rynków dwustronnych i wielostronnych, opartych o działanie efektów sieciowych, a tradycyjnymi monopolami, z uwzględnieniem ryzyka destabilizacji działania istniejących firm skutkujące jedynie pojawieniem się nowych „monopoli”,
- kwestie prywatności i istnienia w ramach przestrzeni wirtualnej specyficznej „waluty”, za jaką można uznać dane osobowe użytkowników usług IT. Jednocześnie, w powiązaniu z problematyką platform wielostronnych, konieczne jest zwrócenie uwagi na kwestię monetyzacji przez firmy „nowej gospodarki” aktywności konsumentów.
- problemy związane z szybkością zmian technologicznych wpływające na reżimy zarządzania prawami własności intelektualnej, wobec nieadekwatności tradycyjnych systemów patentowych w budowaniu zachęt do podejmowania działalności przedsiębiorców w niektórych sektorach (problem zawodności patentów).
