Automatyzacja produkcji, rewolucja cyfrowa, robotyzacja, samouczenie się maszyn (machine learning) i dalszy postęp technologiczny, tworzą nowe możliwości na rynku pracy poprzez konieczność budowania nowych relacji przemysłowych.
Budowanie nowych relacji wynika, z jednej strony, ze zmian w strukturze rynku pracy (np. nowe zawody, sektory), a z drugiej strony, z nowych form współpracy między pracownikiem a pracodawcą na rynku pracy (np. elastyczne zatrudnienie, prekaryzacja zatrudnienia).
W wyniku zmian w strukturze rynku pracy istotne znaczenie będą miały przede wszystkim nowe relacje przemysłowe zachodzące pomiędzy podmiotami sfery społeczno-gospodarczej (z biznesu, nauki, administracji publicznej, organizacji pozarządowych), jak również pracownikami (np. elastyczne formy zatrudnienia).
Zapotrzebowanie na pracę
Rozwój technologii informacyjnej stopniowo prowadzi do gospodarki coraz mniej zależnej od siły roboczej. Skutkiem tego rozwoju jest zmniejszenie zapotrzebowania na pracę. Niemniej jednak, aby stworzyć nowe rozwiązania technologiczne (np. aplikację, program czy system informatyczny) odnotujemy większe zapotrzebowanie na zawody związane z identyfikowaniem i zrozumieniem potrzeb klienta, a także z nowymi formami mobilności pracowników.
Jednoczesna konkurencja i współpraca w różnych obszarach sektorowych generuje nowe perspektywy rozwoju, a połączenie świata nauki, badań i wdrożeń ze środowiskiem biznesu pozwala na nową jakość i wyższą rentowność całej gospodarki, w tym także rynku pracy.
Nowe relacje przemysłowe, będące wynikiem rewolucji 4.0, będą wpływać poprzez nowy wymiar produktywności kapitału na wydajność pracy, a tym samym na efektywność funkcjonowania gospodarki, wzrost produkcji i dochodu. Wzrost wydajności pracy będzie stwarzał szanse na wzrost płac, co przy spadających jednostkowych kosztach wytwarzania będzie zwiększało dobrobyt.
Dojdzie do likwidacji niektórych miejsc pracy, natomiast powstaną nowe możliwości pobudzenia popytu na pracę. Nastąpi zmiana jakościowa modelu konkurowania przemysłu, dotychczas opartego na niskich kosztach pracy, w kierunku wykorzystania nowoczesnych mechanizmów generowania wiedzy i technologii.
Zmiana struktury przemysłu
Rozwarstwieniu struktur rynku pracy będzie towarzyszyło powstawanie nowych gałęzi przemysłu o wysokim stopniu zautomatyzowania oraz indywidualizacji produktów i usług. Można założyć, że nowe relacje przemysłowe przyczynią się do zmiany struktury przemysłu – zarówno w ujęciu wewnątrzgałęziowym (nowe produkty i usługi oraz awans funkcjonalny w łańcuchach wartości), jak i międzygałęziowym (nowe innowacyjne sektory). Celem będzie tworzenie rynków zapotrzebowania na dobra końcowe. Ważną rolę odgrywać będą działania skierowane do selektywnie wybranych sektorów, posiadających zdolność do konkurowania na rynkach globalnych, mających stabilną pozycję rynkową (w tym tradycyjne) i kluczowe znaczenie dla gospodarki, ze znaczącym udziałem w produkcji, eksporcie, czy też wykazujące się wysoką dynamiką wzrostu w obu tych kategoriach.
Budowanie nowych relacji przemysłowych będzie możliwe poprzez uruchomienie inicjatyw, które wspierać będą proces transformacji przemysłowej w kierunku cyfryzacji procesów technologicznych i zarządczych przedsiębiorstw i innych organizacji, a także zreformowania kształcenia zawodowego i ustawicznego pod kątem ścisłego zharmonizowania z rynkiem pracy.
