MOOC to akronim angielskiej nazwy Massive Open Online Courses. Masowe otwarte kursy online, czyli MOOCs, to kursy otwarte dla nieograniczonej ilości uczestników, zazwyczaj bez wymagań wstępnych, oferowane przez dedykowane platformy online i prowadzone w całości przez internet.

W 2019 roku 150 mln osób uczestniczyło w ponad 14 000 oferowanych kursach. MOOCs są projektowane i realizowane w przeważającej większości przez uczelnie wyższe, ale również organizacje i instytucje międzynarodowe, jak Bank Światowy oraz organizacje biznesowe.

Masowe otwarte kursy istnieją od 2011 roku, kiedy to Uniwersytet Stanford zaoferował trzy darmowe otwarte kursy online. W 2012 roku już 40 uniwersytetów otwarło ponad 250 kursów. W 2019 roku ponad 900 uczelni wyższych oferowało kursy typu MOOC. Nie ma wątpliwości, że ten rosnący trend przyczynia się do popularyzacji nauki i demokratyzacji środowiska kształcenia.

Swoją popularność kursy MOOC zawdzięczają przede wszystkim otwartej formule i elastyczności. Typowy kurs MOOC to od kilku do kilkudziesięciu godzin pracy. Dłuższe kursy podzielone są na moduły, których zawartość udostępniania jest etapowo, co tydzień. Wygoda uczenia się polega na tym, że nawet jeżeli kursy zawierają element interakcji, jak fora dyskusyjne, to realizowane są w trybie asynchronicznym; uczestnicy realizują kolejne etapy kursu w dogodnym dla siebie czasie w danym tygodniu. MOOCs prowadzone są poprzez zróżnicowane formy przekazu. Kurs najczęściej składa się z mini wykładów, prezentacji multimedialnych, krótkich filmików, materiałów do czytania, wywiadów z ekspertami, ćwiczeń do wykonania oraz forów dyskusyjnych.

Dostęp do szerokiej oferty ponad 14 000 kursów w niemal każdym obszarze tematycznym powoduje, że każdy, kto chce się uczyć i rozwijać wiedzę znajdzie coś dla siebie. Kursy MOOC umożliwiają indywidualizację procesu uczenia się, gdyż każdy chętny znajdzie to, czego szuka i może realizować proces uczenia się w preferowanym obszarze wiedzy, w swoim tempie i na swoim poziomie trudności.

W początkowych latach ich funkcjonowania, kursy MOOC były z zasady darmowe. Jednak rosnąca popularność sprawiła, że rynek tych kursów się komercjalizuje. Obecnie darmowa jest zazwyczaj pierwsza edycja kursu, natomiast dostęp do jego treści w późniejszym czasie jest odpłatny. Inny model biznesowy polega na tym, że kurs jest darmowy w wersji podstawowej, a rozszerzenie kosztuje. Producenci MOOCsów zarabiają również na certyfikatach wystawianych po ukończeniu kursu.

Przeważająca większość kursów MOOC jest po angielsku. Istnieje sześć wiodących międzynarodowych platform MOOC: Amerykańskie Coursera (zapoczątkowana przez Stanford i Yale), EdX (zapoczątkowana przez MIT i Harvard), Udemy i Udacity (specjalizująca się w kompetencjach zawodowych) oraz Brytyjskie platformy Future Learn i Open University.

W Polsce od 2014 roku funkcjonuje Copernicus College platforma prowadzona przez Centrum Kopernika i Uniwersytet Jagielloński, gdzie znajdziemy bogaty wybór kursów głownie z obszaru nauk ścisłych, psychologii i filozofii. W 2019 roku przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wystartowała platforma Navoica. Jest to nowy serwis, który buduje sieć współpracy uczelni i innych uznanych podmiotów kształcących jak instytucje naukowe, biznes i organizacje pozarządowe.

Największą część użytkowników MOOC stanowią osoby indywidualne, ale szybko rośnie wykorzystanie nowych możliwości jakie stwarzają MOOCs w biznesie. Duże firmy zaczynają wykorzystywać MOOCs w swoich programach szkoleniowych, współpracują z platformami, współtworzą zarówno kursy wewnętrzne, skierowane do swoich pracowników rozsianych po świecie, jak i kursy otwarte, skierowane do każdego. Największą barierą w rozwijaniu MOOCs w świecie biznesu są wewnętrzne regulacje firm i troska o bezpieczeństwo danych poufnych pracowników, skoro dane uczestników kursów przechowywane są na platformie MOOC.

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie posiada doświadczenia w projektowaniu i realizacji kursów MOOCs w ramach projektu BizMOOC oraz CORSHIP. Współprodukowane przez nas kursy można znaleźć na platformie MOOCHOUSE. Najnowszy rozpoczął się 22 kwietnia i trwa 6 tygodni: https://mooc.house/courses/corship2020

Wszystkim, którzy chcą rozpocząć przygodę z kursami MOOC polecamy serwis Class Central który stanowi repozytorium wszystkich dostępnych kursów, prowadzi ich rankingi i, co może najcenniejsze, informuje które kursy i kiedy dostępne są bezpłatnie.

---

Bibliografia:

1. Gaebel, M. (2014). MOOC masowe otwarte kursy online. Warszawa: FRSE. Dostępne na: czytelnia. frse. org. pl.
2. Żur, A. (2018). Changing Entrepreneurship Learning Ecosystems: Massive Open Online Courses. Opportunities and Limitations. Przedsiębiorczość-Edukacja, 14, 473-482.
3. Żur, A. (2020). Two Heads Are Better Than One—Entrepreneurial Continuous Learning through Massive Open Online Courses. Education Sciences, 10(3), 62.