Przyzwyczailiśmy się już do tego, że większość potrzebnych codziennie informacji czerpiemy z internetu. Gdziekolwiek jesteśmy, w miejscu nam lepiej bądź mniej znanym, potrafimy zlokalizować interesujące nas obiekty, znaleźć odpowiedni środek transportu i wybrać najkrótszą bądź najszybszą drogę do celu. Wszystkie te informacje, które obrazują wydarzenia, działalności czy obiekty powiązane z daną lokalizacją, należą do danych o charakterze przestrzennym. Poza tematycznymi serwisami internetowymi prowadzonymi przez osoby i firmy prywatne, ogromna ilość informacji dostarczana jest przez instytucje publiczne, między innymi w formie zorganizowanych systemów informacji przestrzennej.

Dane zawarte w tych systemach są użyteczne nie tylko dla osób indywidualnych, ale także dla przedsiębiorców, inwestorów, naukowców i różnego typu instytucji publicznych. Ułatwiają podejmowanie decyzji w wielu sferach życia codziennego i gospodarki, planowanie, organizowanie i zarządzanie działalnością oraz samą, otaczającą nas przestrzenią i środowiskiem. Zatem ważne jest, aby dostarczana informacja była łatwo dostępna, kompletna, aktualna i zgodna z rzeczywistością.

INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) to idea, której celem jest ułatwienie i przyśpieszenie dostępu do danych o charakterze przestrzennym na terenie całej Unii Europejskiej. W praktyce oznacza to konieczność zharmonizowania wszystkich zbiorów danych dotyczących różnych dziedzin, do tej pory rozproszonych pomiędzy różnego rodzaju instytucje funkcjonujące w poszczególnych krajach Unijnych i udostępnienie ich w formie usługi sieciowej oraz metadanych, w ramach stworzonych do tego celu geoportali.

Działania te mają przynieść wymierne korzyści zarówno w skali krajowej, dzięki poprawie jakości informacji przestrzennych oraz efektywności ich udostępniania zainteresowanym użytkownikom, jak i europejskiej, poprzez doprowadzenie do porównywalności danych dotyczących różnych krajów i regionów. Idea INSPIRE została skonkretyzowana w formie Dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r., zwanej dyrektywą INSPIRE, a jej wytyczne znalazły miejsce w aktach prawnych poszczególnych krajów członkowskich. Pełna implementacja jej założeń jest wymagana w 2021 r.

W Polsce realizacja wytycznych INSPIRE odbywa się w oparciu o projekt GEOPORTAL 2, który jest kontynuacją projektu GEOPORTAL.GOV.PL, realizowanego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrostu Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004-2006. W serwisie GEOPORTAL.GOV.PL można znaleźć wiele użytecznych informacji: lokalizację adresów, przebieg ulic, informacje dotyczące działek i budynków z katastru nieruchomości, informacje o sieci uzbrojenia terenu, podstawowe informacje związane z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, mapy topograficzne i innego typu, aktualne ortofotomapy (zdjęcia lotnicze), punkty osnowy geodezyjnej, rzeźbę terenu, nazwy geograficzne oraz wiele innych, które są implementowane na bieżąco. Ponadto GEOPORTAL udostępnia dane przestrzenne pochodzące od różnych instytucji publicznych, w tym m.in.: Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Głównego Urzędu Statystycznego, Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Infrastruktury, Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, Urzędu Transportu Kolejowego, Polskich Linii Kolejowych S.A., Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska i innych.[1]

Serwis GEOPORTAL.GOV.PL umożliwia użytkownikom nie tylko przeglądanie mapy poprzez manipulowanie jej widokiem (powiększanie, oddalanie, przesuwanie), ale również dostosowywanie widoczności interesujących informacji poprzez włączanie, wyłączanie czy dodawanie warstw, zmianę kolejności ich wyświetlania oraz zmianę stopnia przeźroczystości, dokonywanie pomiarów na mapie (długości, odległości) oraz wyszukiwanie (obiektów geograficznych, adresów, działek, punktów osnowy geodezyjnej, metadanych)[2].

Budowa geoportalu integrującego dane przestrzenne pochodzące z różnych urzędowych rejestrów i instytucji publicznych w sposób gwarantujący ich odpowiednią jakość, aktualność i wiarygodność oraz względną porównywalność na poziomie międzynarodowym jest przedsięwzięciem, które wpisuje się w koncepcję czwartej rewolucji przemysłowej. Niesie szereg korzyści związanych z rozwojem przedsiębiorczości, podniesieniem innowacyjności i konkurencyjności podmiotów na rynku, usprawnieniem procesów decyzyjnych, unowocześnieniem pracy instytucji publicznych, zwiększeniem wiedzy na temat informacji przestrzennej w społeczeństwie i wśród przedsiębiorców[3].   Modernizacja i cyfryzacja zasobów informacji przestrzennej zmienia relacje na styku sektora prywatnego i publicznego, sprzyja rozwojowi społeczeństwa informacyjnego i podnosi efektywność prowadzenia działalności gospodarczej i realizacji inwestycji oraz funkcjonowania jednostek i służb publicznych.

---

[1] https://obywatel.gov.pl/nieruchomosci-i-srodowisko/geoportal-mapy-i-inne-dane-przestrzenne

[dostęp: 15.11.2019]

[2] W. Izdebski, dr hab., Główny Geodeta Kraju, Podstawowe usługi danych przestrzennych dedykowane do wykorzystania w systemach informatycznych państwa, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2019 https://www.geoportal.gov.pl/documents/10179/0/Podstawowe+usługi+danych+przestrzennych+dedykowane+do+wykorzystania+w+systemach+informatycznych+państwa/e85092fe-6603-4694-acf6-9cb14282ead8

[dostęp: 15.11.2019]

[3] https://www.geoportal.gov.pl/o-geoportalu/informacje-o-projekcie/informacje-ogolne

[dostęp: 15.11.2019]